ISO 3834 w spawalnictwie

Spawanie jest procesem specjalnym, gdyż jako jeden z niewielu procesów produkcyjnych nie może zostać zweryfikowany pod kątem jakości podczas późniejszych kontroli produktu. W praktyce oznacza to, że jedynym momentem ocenienia bezpieczeństwa i jakości wykonania spawu będzie moment jego wykonywania, przez co ogromnego znaczenia dla standardów w branży spawalniczej nabiera samo prowadzenie tego procesu we wszystkich aspektach z nim związanych.

Przedstawiciele branży budowlanej są dziś jednak coraz bardziej świadomi znaczenia jakości w spawalnictwie, na co dowodem jest wydana stosunkowo niedawno norma ISO 3834.  Posiadanie certyfikatu ISO 3834 jest współcześnie nie tylko doskonałą kartą przetargową dla firm działających na rynku lokalnym, ale też jednym z warunków koniecznych dla firm zagranicznych poszukujących producentów na rynku polskim. Jak ISO 3834 wpłynęło na poprawę jakości spawalnictwa i jakie wymagania stawia przed wykonawcami?

Certyfikacja w spawalnictwie dzięki ISO 3834

Spawalnictwo jest bez wątpienia jedną z najbardziej zaniedbanych pod kątem standardów i norm procedurą budowlaną, która choć musi oczywiście spełniać określone przepisy i zostać formalnie dopuszczona do użytku, w praktyce stanowi jedynie część większej konstrukcji i to zwykle tą drugą ocenia się pod kątem jakości i bezpieczeństwa. Na spawalnictwie polega dziś nie tylko budownictwo i metalurgia, ale też branża motoryzacyjna, co oznacza że na każdą z tych branż ma ono znaczący wpływ.

To właśnie od dobrze wykonanej pracy spawalniczej będą zależały stabilność i bezpieczeństwo całej konstrukcji, przy czym pamiętać należy że jej sprawdzenie po zakończeniu spawania jest już właściwie niemożliwe. Z tego też powodu norma ISO 3834 wprowadziła system monitorowania procesu spawalniczego w trakcie jego wykonywania, dając przedsiębiorcom podstawę do oferowania jedynie wysokiej jakości certyfikowanych usług spawalniczych.

Certyfikacja jest dla nich sposobem na zdobycie wartościowych kontraktów i udział w konstrukcjach mających bezpośredni udział w życiu codziennym każdego człowieka. Ryzyko jest tu więc niezwykle wysokie, a staranie się o certyfikat warte wdrażania znaczących zmian.

Najważniejsze założenia nory ISO 3834

Jako że jakość spawania można ocenić wyłącznie w momencie jego wykonywania, norma ISO 3834 skupia swoją uwagę i wymagania przede wszystkim na etapie przygotowania i wykonywania działań spawalniczych. Wśród podstawowych założeń ISO 3834 pojawiają się między innymi:

  • Konieczność określenia znaczenia elementów spawanych dla całej konstrukcji,
  • Ocena złożoności procesu spawalniczego,
  • Ocena zakresu spawania przypadającego na pojedynczą konstrukcję,
  • Umiejętność przewidywania wpływu wykonywanej pracy spawalniczej na jakość całej konstrukcji, oraz
  • Zarządzanie ryzykiem już na etapie planowania prac spawalniczych.[1]

Podobnie jak większość norm z rodziny ISO, norma pozwalająca na certyfikację w spawalnictwie skupia się na eliminacji ryzyka i minimalizacji przypadków występowania usterek w taki sposób, by możliwe było nie tylko zagwarantowanie wyższej efektywności pracy spawalniczej, ale też opracowanie strategii przeciwdziałania problemom w sytuacjach kryzysowych. Znajomość możliwych zagrożeń jest przy tym zadaniem zarówno dla samych pracowników firmy, jak i osób zajmujących się planowaniem i wdrażaniem normy ISO 3834 oraz kierownictwa, które ma realny wpływ na jakość podejmowanych przez jego firmę działań.

W katalogach norm spawalniczych znajduje się wiele pozycji, spośród których ISO 3834 wybiera te najważniejsze, ułatwiając w ten sposób pracę wykonawców. Norma jest dziś w pewnym sensie uniwersalnym językiem, którym porozumiewają się producenci i klienci firm spawalniczych i choć w teorii nie jest dla wykonawców obowiązkiem, w praktyce działalność bez niej jest dziś mocno utrudniona.

Wymagania certyfikacyjne dla spawalnictwa

Wśród podstawowych wymagań certyfikacyjnych dla firm chcących uzyskać formalne potwierdzenie jakości w spawalnictwie, poza wymienionymi wyżej założeniami znalazła się też konieczność zagwarantowania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa wykonywanego spawania uzależniona od zakresu i znaczenia wyrobów spawalniczych dla bezpieczeństwa konstrukcji. Zależność ta wydaje się logiczna – wymagania dla wykonawców będą surowsze w momencie, gdy wadliwość konstrukcji wynikająca ze źle wykonanej spoiny będzie stanowiła bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka a lżejsze dla tych, których praca nie niesie ze sobą takiego ryzyka.

Wśród aspektów, na które należy zwrócić szczególną uwagę znalazła się też złożoność procesu spawalniczego oraz ilość łączeń i  spawania przypadających na jedną konstrukcję.

Zastosowanie ISO 3834 w spawalnictwie oznacza konieczność przewidywania efektów wykonywanej pracy na całość konstrukcji i podejmowanie wszelkich działań minimalizujących ryzyko powstania najmniejszych nawet błędów. Konieczne będą tu więc nie tylko specjalistyczne narzędzia, ale też regularne szkolenia i kontrole pracowników, którzy na każdym etapie swojej pracy powinni być świadomi jej znaczenia.

Uzyskanie certyfikatu ISO 3834, ze względu na konieczność zweryfikowania nie końcowego produktu, a procesu planowania i wykonywania pracy spawalniczej nie należy do najłatwiejszych zadań. Aby certyfikacja mogła zagwarantować tu prawdziwie wysoką jakość pracy i wyróżniać firmy przykładające do jakości i bezpieczeństwa najwyższą wagę, norma  obejmuje dość duży obszar działań wykonywanych w procesie spawania.

Uzyskanie certyfikacji w spawalnictwie będzie wiązało się tym samym z koniecznością spełnienia wymagań zapisanych w jednej z pięciu części ISO 3834. Modele różnych systemów zarządzania zostały ujęte w normach ISO 3834-2 ISO 3834-3 i ISO 3834-4. ISO 3834-5, przy czym ISO 3834-2 to pełne zapewnienie jakości, arkusz 3 – standardowe zapewnieniu jakości, a arkusz 4 – podstawowe zapewnieniu jakości. W praktyce więc najbardziej korzystnym ze strony wizerunkowej jest oczywiście arkusz 2.[2]

Certyfikacja dla spawaczy

Dlaczego warto uzyskać certyfikację w spawalnictwie?

Normy ISO 3834 porządkują kwestie organizacji procesów spawalniczych, a więc choć certyfikacja w spawalnictwie jest dla wielu firm przede wszystkim narzędziem umożliwiającym skuteczne działanie na rynku, w praktyce stanowi też niezwykłe usprawnienie działań wewnętrznych. Spawalnictwo to obszar niezwykle rozległy i warto wiedzieć o nim jak najwięcej chcąc działać w branży na arenie krajowej i międzynarodowej.

Proces wdrażania i certyfikacji ISO 3834 pozwala niejednokrotnie uświadomić sobie jeszcze więcej zależności pomiędzy jakością spawania a bezpieczeństwem konstrukcji oraz wdrożyć  najlepsze praktyki spawalnicze zapewniające wysoką jakość produktu końcowego.[3]

Warto zauważyć, że wdrożenie normy, choć trudne, nie zawiera żadnych elementów, które z punktu widzenia spawalnictwa byłyby w jakikolwiek sposób zbędne. Prawdziwą gwarancję jakości w spawaniu może zapewnić tylko pełne przestrzeganie zawartych w normie wymagań, do których wiele firm stosuje się dziś nie myśląc nawet o procesie certyfikacji. Uzyskanie formalnego potwierdzenia jakości wykonywanych prac spawalniczych poprzez uzyskanie certyfikacji w spawalnictwie powinno być dla nich kolejnym naturalnym krokiem w walce o pozycję rynkową i szansę współpracy z najlepszymi firmami branży budowlanej na świecie.

 

[1] https://www.iso.org.pl/uslugi-zarzadzania/wdrazanie-systemow/systemy-spawalnicze/

[2] https://www.udt.gov.pl/certyfikacja-systemow-zarzadzania/pn-en-iso-3834-2007-wymagania-jakosci-dotyczace-spawania-materialow-metalowych

[3] https://www.dekra-certification.com.pl/certyfikacja-iso-3834.html