Lutowanie twarde to bardzo popularna i często używana technika łączenia metali przy pomocy specjalnego spoiwa oraz narzędzi i akcesoriów. Za jej pomocą można połączyć elementy stworzone z różnego rodzaju materiałów.
Lutowanie twarde jest dużo cięższą i niebezpieczniejszą metodą od lutowania miękkiego. Wymaga odpowiedniej wiedzy oraz umiejętności, a także przestrzegania zasad bhp, ponieważ lutowanie twarde odbywa się przy bardzo wysokich temperaturach, co może być bardzo niebezpieczne w momencie, gdy ktoś nie ma wystarczająco dużo umiejętności i doświadczenia.
Lutowanie twarde – charakterystyka
Lutowanie twarde to metoda łączenia elementów metalowych przy pomocy lutów, czyli spoiwa oraz specjalistycznych narzędzi i akcesoriów. Lutowanie tą techniką odbywa się w bardzo wysokich temperaturach zaczynających się od 450 stopni Celsjusza. Niektóre metale wymagają lutowania nawet w kilkukrotnie wyższej temperaturze, co wymaga także zastosowania odpowiednich typów lutów, które dadzą najlepszy efekt w danym przypadku.
Lutowanie twarde znajduje zastosowanie w wielu dziadzinach przemysłu. Metoda ta umożliwia łączenia elementów stworzonych z takich materiałów jak: stal węglowa, wolframowa, chromowa, molibdenowa, niklowa, srebro, złoto, miedź, mosiądz, brąz, a także płytki węglików spiekanych.
Luty twarde występują w wielu różnych rodzajach, których wybór zależy głównie od materiału, z jakiego stworzony jest lutowany element, ale także od warunków i typu pracy, do jakiej będzie on przeznaczony. Luty twarde można podzielić na takie rodzaje jak: luty srebrne, mosiężne, miedziane, miedziano-fosforowe, aluminiowe, niklowe, kobaltowe, złote, a także luty z palladem. Wiele z tych lutów występuje także w wersjach wzbogaconych domieszką niektórych pierwiastków takich jak np. krzem, mangan, cyna, fosfor i wiele innych. Takie wzbogacone wersje tworzy się po to, aby ulepszyć połączenia wykonane przy ich użyciu na niektórych materiałach, a także w celu poszerzenia ich możliwości. Lutowanie twarde używane jest przy pracach nad instalacjami grzewczymi, chłodniczymi, klimatyzacyjnymi, a także gazowymi. Często tą metodą stosuje się także w motoryzacji.
Lutowanie twarde – co jest potrzebne i jak przebiega proces?
Lutowanie twarde to skomplikowana i wymagająca sporej wiedzy i umiejętności metoda. Oprócz lutu potrzebne jest także źródło ciepła, które pozwoli uzyskać wymaganą temperaturę topnienia lutu. W tym celu używa się palników acetylenowo-tlenowych (rzadziej na propan-butan), a czasami lamp lutowniczych, ognisk kowalskich lub lutownic indukcyjnych. Podczas lutowania twardego bardzo ważnym elementem jest także topnik. Jest to substancja, której zadaniem jest rozpuszczenie tlenków na powierzchni lutowanego materiału, a także zabezpieczenie miejsca lutowanego oraz samego lutu przed utlenianiem. Zastosowanie topnika zwiększa zdolność lutu do dokładnego wnikania w szczeliny oraz strukturę materiału lutowanego, co zdecydowanie wzmacnia i uszczelnia połączenie.
Proces lutowania twardego wygląda różnie w zależności od typu lutowanego elementu oraz materiału, jakiego jest stworzony. Jednak sam schemat działania jest bardzo podobny we wszystkich przepadkach. Pierwszym etapem jest odpowiednie przygotowanie elementów lutowanych. Miejsce połączenia musi być dokładnie oczyszczone tak, aby spoina mogła bez problemu wniknąć w strukturę materiału. Następnie przy pomocy np. palnika acetylenowo-tlenowego należy rozgrzać element lutowany i przyłożyć w miejscu połączenia lut. Bardzo ważne, aby nie rozgrzewać samego lutu a jedynie materiał lutowany. Sam lut powinien się topić po przyłożeniu do rozgrzanego elementu. W sytuacji, gdy stosujemy lut bez topnika lutowniczego, należy go zaaplikować osobno. Po zakończeniu lutowania należy schłodzić połączenie.
