Profesjonalne warsztaty muszą posiadać na swoim wyposażeniu wiele specjalistycznych narzędzi oraz przyrządów. Niewątpliwie jednym z takich narzędzi jest klucz dynamometryczny, który uchroni wszelkiego rodzaju śruby i nakrętki przez zbyt mocnym lub zbyt słabym dokręceniem.
Jest to szczególnie ważne w przypadku śrub i nakrętek wykonanych z delikatniejszych materiałów, podatnych na uszkodzenia np. aluminium, ale także w sytuacjach, gdy wymagana jest najwyższa precyzja. Oczywiście klucz dynamometryczny może być niezastąpionym narzędziem również w przydomowym warsztacie.
Czym jest klucz dynamometryczny?
Klucz dynamometryczny jest obowiązkowym wyposażeniem każdego warsztatu. Jest to narzędzie wykorzystywane do dokręcania śrub i nakrętek z odpowiednią siłą tzw. momentem siły. Producenci zazwyczaj określają, z jakim momentem należy dokręcać śruby i nakrętki w ich produktach. Dzięki temu zabezpiecza to śruby przed ich przekręceniem i tym samym uszkodzeniem gwintu lub przed zbyt słabym dokręceniem i ryzykiem poluzowania. Klucze dynamometryczne są niezastąpionym narzędziem szczególnie tam, gdzie śruby łączą części wykonane z delikatniejszych materiałów, takich jak aluminium. W takich przypadkach potrzebna jest najwyższa precyzja, ponieważ bardzo łatwo jest uszkodzić elementy aluminiowe, przykładając zbyt dużą siłę przy dokręcaniu.
Jak działają klucze dynamometryczne?
Działanie kluczy dynamometrycznych oparte jest na założeniach prawa Hooka, które mówi, że dane ciało odkształca się pod wpływem działającej na nie siły w stopniu proporcjonalnym do wartości tej siły. Gdy granica zostanie przekroczona, ciało odkształca się nieodwracalnie, w przypadku śrub następuje wtedy zerwanie gwintu, co uniemożliwia połączenie elementów w sposób prawidłowy.
Wewnątrz klucza dynamometrycznego znajduje się sprężyna, której naciągnięcie możemy regulować zewnętrznym pokrętłem. Odpowiada ona za moment, z jakim klucz dynamometryczny będzie umożliwiał dokręcenie śruby. Jednostką momentu obrotowego jest niutonometr (Nm), czyli 1 N x 1 m. Przykładowo, jeśli dokręcając śrubę kluczem o długości jednego metra, przyłożymy siłę o wartości 1 N (niuton) to w rezultacie otrzymamy moment obrotowy równy 1 Nm. Drugim ważnym elementem klucza dynamometrycznego jest zapadka. Dzięki niej w momencie przekroczenia momentu obrotowego, jaki został ustawiony na kluczu, zapadka przeskoczy i uniemożliwi dokręcenie śruby z większą siłą. Objawia się to charakterystycznym kliknięciem, jest to znak, że śruba została dokręcona z zadanym momentem obrotowym.
Kto używa kluczy dynamometrycznych i w jakim celu?
Klucze dynamometryczne są niezbędnym wyposażeniem każdego warsztatu motoryzacyjnego. W samochodach czy motocyklach bardzo ważna jest precyzja, z jaką dokręca się wszystkie śruby. Niewykorzystanie w tym celu klucza dynamometrycznego może skutkować uszkodzeniem gwintu lub – co gorsza – poluzowaniem się śruby pod wpływem drgań generowanych podczas jazdy. Warsztaty rowerowe również używają kluczy dynamometrycznych. Ramy rowerowe oraz większość części tworzona jest z aluminium, które jest dość delikatne i wrażliwe na zbyt duże użycie siły. Uszkodzenie gwintu w ramie rowerowej może być bardzo ciężkie i kosztowne do naprawienia. Warto się przed tym uchronić korzystając z kluczy dynamometrycznych.
Klucze dynamometryczne są niezbędnym narzędziem dla profesjonalistów, ale również mogą być bardzo użytecznym akcesorium dla osób lubiących majsterkować w przydomowym warsztacie. Należy jednak pamiętać, aby wybierać klucze dobrych, renomowanych firm, ponieważ klucze słabej jakości lub źle skalibrowane mogą wyrządzić więcej szkód niż pożytku, w sytuacji, gdy moment obrotowy ustawiony na kluczu nie będzie odpowiadać realnej sile, z jaką dokręcamy śrubę. Warto również dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi przed pierwszym użyciem, aby uniknąć problemów.